maandag 18 mei 2015

De spaarschat van Hélène Becké uit Deftinge

Als men het heeft over een muntschat of een muntvondst dan denken de meesten onwillekeurig aan een bodemvondst: een pot gevonden tijdens afbraakwerken, een toevallige vondst bij het ploegen van een akker of een goed gedocumenteerde vondst tijdens archeologische opgravingen. Dit houdt meteen in dat het vaak een onmogelijke opgave is om de oorspronkelijke eigenaar van de schat op te sporen waardoor het erg moeilijk is om de schat is zijn juiste economische en sociale context te plaatsen.  Maar er bestaat een ander soort 'schatten' dat nauwelijks of geen aandacht krijgt: de spaarpotten of spaarkousen die van generatie op generatie overgeleverd worden tot ze op een goede dag verdeeld worden zonder verdere sporen na te laten. Het is een herkenbaar verhaal: een grootouder overlijdt en bij het opruimen van de woning wordt een stapeltje oude - zilveren of gouden - munten gevonden, die vervolgens worden verdeeld tussen erfgenamen.

In mijn familie (langs moeders zijde) circuleren verschillende oude zilveren munten. Het zijn delen van wat ooit een spaarpot of spaarkous was die toebehoorde aan Hélène Becké (1899-1965), echtgenote van August de Geyter (1896-1963). De zilveren munten zijn in de loop der tijd verdeeld geraakt onder kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Op 6 juli 2008 kon ik tijdens een familiebijeenkomst alle munten bij elkaar brengen, de details noteren en een foto maken. Volgens mijn grootvader werden de munten oorspronkelijk in een stenen kruikje bewaard. Alle munten zijn stukken van 5 francs. Hoewel alle munten gebruikssporen vertonen zijn, vertoont geen enkel exemplaar bijzondere slijtage.


België: 10 x 5 francs = 50, francs
Leopold I (1831-1865): 1849, 1852
Leopold II (1865-1909): 1869, 1871 (2x), 1873 (5x)

Frankrijk: 12 x 5 francs = 60,- francs
Louis Philippe (1830-1848): 1832 (Paris), 1837 (Lille), 1838 (Rouen), 1839 (Rouen), 1841 (Rouen), 1841 (Lille)
Seconde République (1848-1852): 1848 (Paris)
Troisième République (1871-1940): 1873 (Paris) (4x); 1873 (Bordeaux ?)

Vermits de meest recente munten dateren van 1873 en dat ook de jongste munten gebruikssporen vertonen, mag men ervan uitgaan dat de sluitdatum zich rond dat jaar situeert. Het ontbreken van de vrij vaak voorkomende Belgische 5 francsmunten uit 1875 en 1876 en van recentere Franse 5 francsmunten lijkt dit te bevestigen. Dat betekent in elk geval dat Hélène Bécké, die pas in 1899 geboren werd, de schat niet zelf kan samengesteld hebben. 
Zij moet hem geërfd hebben van haar ouders of via de familie van haar echtgenoot.

De volledige spaarschat van Hélène Becké
De aanwezigheid van Franse munten moet geen verwondering wekken. Zij illustreren treffend de invloed van de Latijnse Muntunie op de muntcircultatie in België. Op 23 december 1865 sluiten Frankrijk, België, Italië en Zwitserland een verdrag waardoor de munten van de verschillende partners onbeperkt mogen circuleren binnen de deelnemende landen. Later sluiten nog andere - uiteindelijk in totaal 26 - landen zich aan. Hoewel de Latijnse Muntunie in theorie blijft bestaan tot 1 januari 1927 betekent de Eerste Wereldoorlog in praktijk het einde van deze voorloper van de euro. Toch kan men zich vragen stellen bij het feit dat meer dan de helft van de munten van Franse oorsprong is. Wellicht wijst dit erop dat de spaarschat samengesteld werd in de omgeving van de Frans-Belgische grens.

Waarde?
Hoewel het erg moeilijk is om een juist idee te krijgen van de waarde van de schat op het ogenblik van de samenstelling, kan men toch een indruk krijgen door het totale bedrag - 110,- francs - te vergelijken met het dagloon van een arbeider. Dat bedraagt rond 1870 ongeveer 2,- tot 2,50 francs. De spaarpot vertegenwoordigt dus ongeveer 50 daglonen. Geen gering bedrag! Vandaag de dag zijn de munten niet meer waard dan hun gewicht in zilver, enkele euro's dus. De waarde moet vooral gezocht worden in het verleden dat de stukken met zich meedragen.
Info:
Gabriëlle Hélène Becké
Geboren: Deftinge, 13/12/1899
Overleden: Deftinge, 5/02/1965
Echtgenoot: August De Geyter

(met dank aan de heer Raf Van Laere voor de determinatie van de munten en zijn input voor deze tekst).

Geen opmerkingen:

Een reactie posten